Lichaam en geest zijn één...

Als je gezondheid holistisch bekijkt is het logisch dat psychisch lijden vaak samengaat met lichamelijke klachten: een disbalans ergens in lichaam of geest zorgt voor compensatie en disbalans elders.

 

Dat betekent dat fysieke en mentale klachten die op het eerste gezicht misschien niets met elkaar te maken hebben, dezelfde dieperliggende oorzaak kunnen hebben, zoals chronische ontstekingen of een verkeerde darmflora.

​

Dat holistische denken is niet ingebouwd in ons (huidige Westerse) medische systeem, dat is onderverdeeld in specialisaties die zich alleen richten op bijvoorbeeld hormoonaandoeningen (endocrinologie), spijsverteringsklachten (MDL-ziekten) of psychische problematiek (GGZ). Toch is de holistische (vaak een combinatie van Oosterse, Germaanse en Westerse geneeswijze) ook evidence based: er is hard wetenschappelijk bewijs dat lichaam en geest niet los van elkaar gezien kunnen worden.

​

De nervus vagus.

Een van de belangrijkste manieren waarop je hersenen met de rest van je lichaam in contact staan is via de hersenzenuwen. Eén daarvan is de nervus vagus, een zenuw die ontspringt in de hersenen, vertakt naar de linkerkant en de rechterkant van je lichaam en langs organen in je borst en buik loopt.

​

Op sommige plekken ligt deze zenuw wat dichter onder de oppervlakte, bijvoorbeeld onder elk sleutelbeen. De nervus vagus wordt ook wel de darm-hersen-as genoemd (gut-brain-axis). Deze zenuwverbinding kan je zien als een glasvezelkabel die het mogelijk maakt dat de hersenen en darmen in twee richtingen met elkaar kunnen communiceren.

Het is het drukste communicatienetwerk in ons lichaam, en anders dan je zou denken zijn het niet de hersenen die het meeste ‘praten’, maar de darmen die het gesprek domineren.
 

Via de nervus vagus sturen de darmen de hersenen voortdurend informatie door over de situatie in je spijsverteringsstelsel. De boodschapperstoffen die deze informatie overbrengen heten neurotransmitters. Micro-organismen in de darmen produceren verschillende neurotransmitters die een directe invloed hebben op stemming en gedrag.

​

​

Neurotransmitters

Voorbeelden van neurotransmitters die informatie tussen hersenen en darmen overbrengen zijn:

​

Serotonine...

Een neurotransmitter die voornamelijk geassocieerd wordt met gevoelens van geluk en welzijn. Ongeveer 90% van de serotonine in je lichaam wordt geproduceerd in de darmen. Serotonine reguleert je stemming, vermindert angst en speelt een rol bij het reguleren van de eetlust en slaap. Een onevenwichtige serotoninehuishouding in je darmen kan bijdragen aan stemmingsstoornissen zoals depressie.

​

+ Verhoogde serotonine spiegels in de darmen kunnen een positief effect hebben op de stemming en het algemene gevoel van welzijn.

​

– Een tekort aan serotonine in de darmen kan leiden tot stemmingsstoornissen zoals depressie en angst.

​

Gamma-aminoboterzuur (GABA)

Een neurotransmitter die betrokken is bij het verminderen van de prikkelbaarheid van zenuwcellen in het centrale zenuwstelsel, waardoor het een kalmerend effect heeft. In de darmen wordt GABA geproduceerd door bepaalde bacteriën en het kan helpen bij het reguleren van de darmperistaltiek en het verminderen van ontstekingen.

​

+ Verhoogde GABA-spiegels in de darmen kunnen een kalmerend effect hebben, wat kan helpen bij het verminderen van stress en angst.

​

– Een tekort aan GABA in de darmen kan bijdragen aan verhoogde stressniveaus en prikkelbaarheid.

​

Dopamine

Deze neurotransmitter wordt vooral in verband gebracht met het beloningssysteem in de hersenen, maar het wordt ook in de darmen geproduceerd. Dopamine speelt een rol bij motivatie, beloning en het reguleren van je stemming.

​

+ Verhoogde dopaminespiegels in de darmen kunnen bijdragen aan gevoelens van beloning, motivatie en een positieve stemming.

​

– Een disbalans in dopaminespiegels in de darmen kan bijdragen aan stemmingsstoornissen zoals depressie en verslavingsgedrag.

​

Deze neurotransmitters zijn maar een paar voorbeelden van de vele chemische stoffen die in de darmen worden geproduceerd en die een directe invloed hebben op je gevoel, stemming en gedrag. Verstoringen in de productie of balans van deze neurotransmitters kunnen bijdragen aan stemmingsstoornissen en andere mentale gezondheidsproblemen.

​

Stress (het hormoon: cortisol) & je Psychobioom.

Een andere belangrijke oorzaak van een disbalans in je darmen is stress – iets waar niemand zich voor kan afsluiten in de wereld van nu. Onder invloed van stress wordt het stresshormoon cortisol aangemaakt. Als stress chronisch wordt, verloopt het tweerichtingsverkeer tussen darmen en hersenen stroef door de overproductie van cortisol, waardoor stress ook voelbaar wordt in je buik.

​

Zo functioneren de darmen eigenlijk als een soort tweede brein. Dit psychobioom bepaalt hoe je je voelt, hoe je je gedraagt en of je gevoelig bent voor mentale en neurologische aandoeningen. Om je fysieke en geestelijke gezondheid diepgaand en duurzaam te ondersteunen is het dus belangrijk te zorgen dat je darmen de juiste communicatie overbrengen naar je hersenen.