Wat is het FODMAP-beperkte dieet?

FODMAP (Fermenteerbare, Oligosachariden, Disachariden, Monosachariden And Polyolen) zijn kleine moleculen (koolhydraten) die slecht of niet opgenomen worden in de dunne darm en in de dikke darm terechtkomen. Dit veroorzaak dan darmklachten zoals een opgeblazen buik en winderigheid. FODMAP’s zitten van nature in voedingsmiddelen die we dagelijks eten en zijn de basis voor een gezonde voeding. In het FODMAP-beperkte dieet worden deze voedingsmiddelen 6-8 weken strikt uit je voeding geschrapt. Na deze fase volgt de herintroductiefase en worden voedingsmiddelen weer geïntroduceerd. Zo kun je erachter komen op welke voedingsmiddelen je reageert.

 

De klachten kunnen bij dit dieet in eerste instantie minder worden, omdat er minder FODMAP’s in het dieet zitten die darmklachten kunnen veroorzaken. Echter wordt er niet gekeken naar andere mogelijke oorzaken (o.a. timen van eet- en drinkmomenten, stress, temperatuur  en structuur van voeding) en  hoe je je spijsvertering kunt herstellen. Tevens kan langdurig gebruik van dit dieet zorgen voor energieklachten, omdat er een grote kans is op een tekort aan eiwitten, vitamines en mineralen. Daarbij geven ook veel van onze cliënten aan dat ze niet klachtenvrij zijn geworden in de eliminatieperiode; de periode dat ze alle FODMAP’s hebben geschrapt. Het dieet lijkt dan niet aan te slaan. Cliënten zijn teleurgesteld, omdat het FODMAP dieet intensief is.

 

Het FODMAP dieet... Wél of liever niet...?

Het Fodmap-dieet... Ik bood het aan in de originele vorm, daarna in een aangepaste vorm (een ongeraffineerde voeding-versie (pure, whole foods versie)... Maar waarom ik liever een andere weg bewandel met cliënten is later ontstaan, na vele Fodmap-dieet consulten & behandelingen met cliënten en gesprekken met andere gezondheidsprofessionals (darmtherapeuten, specialisten mbt de darmflora (het Microbioom)).

 

Huisartsen verwijzen cliënten nog geregeld door aan diëtisten voor het Fodmap-dieet, of eigenlijk: Het low-FODMAP-dieet, officieel.

Zij verwijzen nog steeds, ivm de Wetenschappelijke onderbouwing van het dieet, maar de praktische uitvoering is enorm lastig (zeker met een sociaal leven, of binnen het gezinsleven) en het resultaat valt veelal tegen of is tijdelijk van aard.

​

Fodmap pakt het probleem ook niet aan bij de kern. Het is eigenlijk een symptoomonderdrukkend (of eigenlijk 'vermijdend')-dieet, die je een periode van je klachten verlicht, maar vaak na verloop van tijd, meer klachten oplevert.

​

Eigenlijk ben ik tot de conclusie gekomen dat voor diegene die het FODMAP dieet wel geheel kunnen uitvoeren én daarna onder begeleiding her-introduceren: Het FODMAP dieet maar tijdelijk werkt en soms de klachten juist alleen maar heftiger maakt (uiteindelijk).

​

Hierbij leg ik je uit waarom...

Mensen met het Prikkelbare Darmsyndroom (PDS) (een vrij algemene diagnose voor uiteenlopende klachten en met uiteenlopende oorzaken) krijgen vaak het FODMAP dieet voorgeschreven van de huisarts. Het is bedoeld als tijdelijke interventie, maar vaak blijven mensen die het FODMAP dieet zelf starten, het dieet te lang gebruiken en kunnen deze mensen vaak steeds minder verdragen. Zeker als het FODMAP dieet niet onder begeleiding wordt gevolgd, blijft herintroduceren vaak uit, of gebeurd dit op de verkeerde manier.

 

Het herintroduceren is vaak complex en omdat de klachten veelal terugkomen, stellen mensen deze fase vaak uit. Tevens heeft de angst (stress) weer negatieve invloed op de darmen (gut-brain-axis).

 

Het FODMAP dieet zegt in het ergste geval; Als je reageert op alle FODMAP's in de herintroductie fase is de kans groot dat je dysbiose hebt. Dysbiose is disbalans van de darmbacteriën waardoor je darmen extra gevoelig reageren. Het is dan belangrijk om eerst te focussen op het herstellen van je darmen, en vervolgens opnieuw te herintroduceren.

​

FODMAP staat voor:

- Fermentable

Oligo-

Di- &

Mono-sacchariden

And

Polyols

​

Dit zijn snelle suikers uit zoetigheid, complexe koolhydraten zoals vezels en zoetstoffen zoals sorbitol en xylitol.

Er zitten ongezonde suikers bij, maar ook gezonde vezels zoals in groenten en fruit. FODMAP's zijn dus niet slecht of ongezond.

​

Wat is het probleem...

Gunstige bacteriën in de darmen helpen met de vertering van FODMAP's. Je eet ze eigenlijk voor hen (en je hormonale balans), niet perse voor jezelf. In ruil daarvoor maken ze gezonde stoffen aan, zoals zuren die helpen met de peristaltiek en afweer tegen ziekteverwekkers.

​

Ongunstige bacteriën en gisten produceren gas en afvalstoffen. Die kunnen zorgen voor een opgeblazen en pijnlijk gevoel.

​

Waarom is vermijden niet handig...

De FODMAP's zijn het voedsel van de ongunstige soorten- maar ook voor de gunstige soorten bacteriën. Door ze helemaal weg te laten honger je je ongunstige bacteriën uit, maar ook direct je gunstige bacteriën. 

​

Daardoor houd je nog minder bacteriën over die je kunnen helpen bij een goede vertering... en is de kans groot dat je klachten krijgt als je de voedingsmiddelen weer gaat eten.

​

Je bent dus niet overgevoelig of allergisch voor het product..

Je hebt alleen niet genoeg enzymen en bacteriën om het te helpen verteren. 

​

Het FODMAP dieet houdt het probleem dus vooral in stand en maakt het vaak zelfs erger. Uiteindelijk wordt je steeds 'gevoeliger'.

​

Maar welke behandeling is dan wel helpend?

Breng je vertering weer op orde. Sluit parasieten uit. Laat onderzoeken of je voldoende maagzuur produceert en enzymen. 

Hoe is het met je darmflora (het Microbioom) gesteld (de bacteriële verhouding en conditie)?

​

Je kunt samen met de diëtist op zoek naar de beste route voor jou..

Welke onderzoeken sluiten aan?

Hoe kunt je het beste de paden bewandelen?

Hoe pak je het aan mbt opbouwen van je darmflora?

Hoe interpreteer ik onderzoeken?

Welke supplementen en voedingsmiddelen zijn ondersteunend en helpend in de opbouw van mijn Microbioom (darmflora)?

​

Pas als je het probleem bij de kern aanpakt; onderliggende oorzaken oplost, dan pas kun je langzamerhand meer voeding eten.

​

Doe het langzaam (voeding introduceren of weer kunnen verdragen, ook na opbouwen van je darmflora heeft tijd nodig - je kunt in de sportschool. ook niet direct veel kilo's liften na een ziekbed waarbij je spiermassa is verlaagd), Leer lichaamssignalen herkennen en doorvoelen (met je lichaam (her)verbinden - ook in relatie tot leren ontspannen van je zenuwstelsel (stress heeft een grote invloed op je darmflora) en journal (dagboeken bijhouden, evalueren - evalueer met de diëtist voor de juiste begeleiding en stappen).

​

Heb je interesse in begeleiding? Neem dan contact op met Dietistenpraktijk DDietist, The Holistic Dietician.